Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, Türkiye'nin mega projelerinin
büyük depremlere karşı dayanıklı inşa edildiğini belirterek, "15 Temmuz
Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri ile Avrasya ve Marmaray tünelleri
gibi 'mega projeler' depremin yanı sıra şiddetli rüzgarlara karşı da
dayanıklı." dedi.
Bakan Turhan, son dönemde Manisa, Ankara ve Elazığ'daki
depremlerin ardından gündeme gelen yol, köprü ve tüneller gibi büyük
projelerin depreme dayanıklılık durumuna ilişkin değerlendirmede bulundu.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı koordinesinde hayata geçirilen
"mega projeler" tasarlanırken her türlü ihtimalin düşünüldüğünü ifade
eden Turhan, "Türkiye'nin deprem kuşağında olması nedeniyle inşa
edilen yol, köprü ve tüneller deprem faktörü de ön planda tutularak
yapılıyor." diye konuştu.
Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim Köprülerinin, yaklaşık 2
bin 500 yılda bir meydana gelebilecek "çok büyük" şiddetli depremde
bile ayakta kalarak, ulaşımı sağlayacak şekilde tasarlandığına işaret
eden Turhan, iki köprü için Kuzey Marmara ve Karadeniz'deki fay hatlarının
tetkik edildiğini vurguladı.
Turhan, "Köprülerin sismik (deprem) zarar analizi
olasılıkları belirleme çalışmaları, lineer olmayan zemin tepkisi analizleri,
fay deplasman olasılığı zarar analizleri yapıldı. Ayrıca sismik etkilerin
azaltılması için özel mesnet tasarım çalışmaları da gerçekleştirildi."
ifadelerini kullandı.
"İki
köprü güçlendirildi"
15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet Köprülerinin de
sismik olarak güçlendirildiğinin altını çizen Turhan, şöyle konuştu:
"İki köprünün de büyük depremlere dayanıklı olacak
şekilde, mesnet oturma tabanın genişletilmesi, düşmeyi önleyici kablo montajı,
mevcut mesnetlerin değiştirilmesi, mevcut genleşme derzlerinin değiştirilmesi,
tabliye kule çarpışması durumunda olası hasarı önlemek için kule içinden
takviye işleri yapıldı. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün büyük onarımı ve
yapısal takviyesi işi kapsamında askı halatlarının değiştirilmesi,
kulelerin güçlendirme işleri, kutu kiriş uç diyaframlarının güçlendirilmesi,
ana kablo korktuklarının, pandül mesnetlerinin ve ana kablo
kelepçelerinin, askı plakalarının değiştirilmesi, ana kablo sargı sisteminin
yenilenmesi ve muayenesi başta olmak üzere gerekli tüm çalışmalar
yürütüldü."
Böylece, iki köprünün de güncel şartnamelere göre yapılan
sismik ve yapısal güçlendirme çalışmalarıyla Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim
köprüleri ile eşdeğer sismik dayanıklılığa ulaştırıldığına dikkati çeken Turhan,
"Yapılan çalışmalar sonunda tüm köprüler, Marmara Denizi merkezli
gerçekleşen ve öngörülen olası depremlerde oluşacak riskleri karşılayacak
performansa getirildi." dedi.
"Avrasya
ve Marmaray, depremde en güvenli yerler arasında"
Turhan, Marmara Denizi'nin altından geçen Avrasya ve
Marmaray Tünelleri gibi projelerin de İstanbul'da yaşanabilecek muhtemel
depremde en güvenli yerlerden biri olacak şekilde yapıldığına işaret ederek,
iki tüp geçitte sismik hareketleri algılayan izleme sistemlerinin (26 ivme
ölçer, 13 inklonometre ve 6 tane 3 boyutlu yer değiştirme sensörü) yanı sıra,
Kandilli Erken Uyarı Sistemi ile bağlantılı Tren Merkezi Kontrol Sisteminin de
inşa edildiğini dile getirdi.
Deprem yükleri, tsunami etkileri ve sıvılaşma düşünülerek,
en son uluslararası standartlara göre tasarlanan Avrasya
Tüneli'nin, Kuzey Anadolu fayında olabilecek 7,5 büyüklüğünde bir depreme
dayanıklı şekilde 2 sismik contayla yapıldığı bilgisini veren Turhan, şu
ifadeleri kullandı:
"Kurulan Yapı Sağlığı İzleme Sistemi ile tünel boyunca
9 ivme ölçer, sismik bağlantı noktalarında 3'er yerde 3 boyutta izleme yapan 18
yer değiştirme sensörü konumlandırıldı ve devreye alındı. Boğaz altında
inşa edilen sistem, İstanbul'da 500 yılda bir olabilecek şiddetli depremde bile
hiç hasarsız hizmete devam edebilecek, 2 bin 500 yılda bir olma ihtimali
bulunan çok şiddetli depremde küçük bakımlarla hizmete açılabilecek."
Tsunami
dalgaları da düşünüldü
Turhan, Marmaray Tüneli'nin, bugüne kadar dünya üzerinde
inşa edilen en derin su altı tüneli olması ve aktif bir jeolojik fay hattına
yakınlığı nedeniyle depreme dayanıklılık bakımından son derece katı ölçütler
gözetilerek tasarlandığını vurguladı.
Tünelin 7,5 büyüklüğündeki bir depremden, sıfır güvenlik
riski, minimum işlev yitirme, batırma tünel ve birleşimlerinde su sızdırmazlığı
korunarak çıkması hedefiyle inşa edildiğini belirten Cahit Turhan,
şunları kaydetti:
"Tüp tünelde segmentler arası her bir birleşim
noktasında, yük aktarımını en aza indirmek ve iki yapıyı sismik olarak izole
etmek amacıyla esnek deprem derzleri yapıldı. Marmaray'da batırma tüp
tünele, tünel dışındaki trenlerin depremde ve deprem sonrasında buraya
girmelerini engellemek, içeridekilerin de güvenli yere çekilmesini
sağlamak amacıyla erken uyarı sistemi kuruldu. Tsunami dalgalarına karşı
istasyonların giriş yapıları 1,5 metre yükseltildi."
Bakanlık koordinesinde yürütülen tüm projelerde, güvenlik
ve sağlamlığın her zaman ön planda tutulduğunu ifade eden Bakan Turhan, "15
Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet köprüleri, Avrasya ve Marmaray tünelleri
gibi tüm 'mega projeler' depremin yanı sıra şiddetli rüzgarlara karşı da
dayanıklı." diye konuştu.